1. Giới thiệu
Trong bối cảnh xuất khẩu lao động Nhật Bản ngày càng được quan tâm, đặc biệt ngành cơ khí, gia công, chế tạo có vai trò lớn vì nhu cầu nhân lực cao. Theo như thông báo từ Cục Quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản (出入国在留管理庁), chương trình visa Kỹ Năng Đặc Định (Tokutei Ginō) được thiết lập để bổ sung nhân lực trong các ngành thiếu lao động, trong đó có lĩnh vực sản xuất thiết bị công nghiệp, máy móc.
Vậy lao động ngành cơ khí, đặc biệt là những người đang ở Nhật với tư cách thực tập sinh kỹ năng, sinh viên, thực tập sinh số 2 hay du học sinh có thể chuyển đổi visa sang Kỹ năng đặc định Tokutei hoặc chuyển các loại visa làm việc không? Bài viết này sẽ giải đáp, dựa theo số liệu, chính sách mới nhất, hướng dẫn điều kiện, thủ tục & các điểm cần lưu ý.
2. Các loại visa liên quan đến lao động ngành cơ khí tại Nhật Bản
Để hiểu khả năng chuyển đổi, đầu tiên cần nắm các loại visa phổ biến mà người lao động ngành cơ khí có thể đang sử dụng hoặc muốn chuyển sang:
- Thực tập sinh kỹ năng (技能実習 Gino Jisshū / Technical Intern Training): visa để thực tập, học nghề, chương trình có thời hạn (thường ở cấp số 2 là 2‑3 năm, tối đa có thể tới 5 năm nếu tiếp tục cấp số 3) để học tập và có kỹ năng khi về nước.
- Kỹ năng đặc định (特定技能 – Tokutei Ginō / Specified Skilled Worker): visa dành cho người lao động có kỹ năng cần thiết và tiếng Nhật để làm việc trong các ngành thiếu nhân lực.
Có hai loại: Kỹ năng đặc định số 1 và Kỹ năng đặc định số 2. - Visa chuyên môn cao / kỹ sư (Engineer / Specialist): nếu người lao động có bằng cấp, kinh nghiệm tốt, công việc phù hợp với chuyên môn cao – có thể xin chuyển sang loại visa này. Ở bài này sẽ tập trung chủ yếu vào kỹ năng đặc định – Tokutei & thực tập sinh vì phổ biến hơn trong ngành cơ khí.
>> Bài viết liên quan: “Visa Thực Tập Sinh Kỹ Năng” (TITP) Khác Gì Với “Visa Tokutei Ginō” (SSW – Kỹ Năng Đặc Định)
3. Hiện trạng ngành cơ khí & visa đặc định tại Nhật
3.1 Ngành cơ khí nằm trong các ngành được áp dụng visa kỹ năng đặc định
Theo dữ liệu mới nhất (2025), ngành sản xuất thiết bị công nghiệp/ máy móc (産業機械製造業) được nhập vào trong phân nhóm ngành sản xuất sản phẩm công nghiệp (工業製品製造業分野 ) trong visa kỹ năng đặc định.
Cụ thể, hiện nay trong phân ngành công nghiệp sản phẩm công nghiệp có 10 phân mục nghiệp vụ (業務区分) bao gồm: máy móc xử lý kim loại, lắp ráp thiết bị điện, điện tử, xử lý bề mặt kim loại, sản xuất giấy & bìa, sản phẩm bê tông, sản xuất RPF, sản phẩm gốm sứ, in ấn, in sách, dệt & may mặc…
3.2 Chính sách mới & mở rộng visa Kỹ năng đặc định – Tokutei như tư cách làm việc lâu dài hơn
- Theo thông báo từ Chính phủ Nhật Bản, 2023 – 2024 có nhiều ngành được thêm vào danh sách có thể sử dụng visa Kỹ năng đặc định số 2. Điều này đồng nghĩa với việc nếu lao động cơ khí đủ điều kiện, có thể được làm lâu dài (không bị giới hạn thời hạn visa) và có thể đưa gia đình sang phụ thuộc.
- Ngoài ra, chính phủ cũng cập nhật thông tin mới về việc thay thế chương trình Kỹ Năng Thực Tập (技能実習制度) bằng hệ thống mới gọi là Đào tạo và làm việc (育成就労制度 – Ikusei Shūrō), để hướng tới phát triển nhân lực đáp ứng tiêu chuẩn Kỹ năng đặc định.
4. Lao động ngành cơ khí có được chuyển đổi visa không? Điều kiện & thủ tục như thế nào?
Dựa theo số liệu & chính sách mới nhất, lao động ngành cơ khí có thể chuyển đổi visa từ thực tập sinh sang Tokutei, nếu đáp ứng các điều kiện. Dưới đây là chi tiết:
4.1 Điều kiện cần
4.2 Thủ tục chuyển đổi visa
Dưới đây là các bước cụ thể dựa vào thông tin từ các trang hỗ trợ/ Cục quản lý nhập cư Nhật Bản:
- Xác định tư cách lưu trú hiện tại: thực tập sinh số 1, số 2 hay đang học/ tốt nghiệp du học.
- Kiểm tra ngành nghề làm việc & phân mục của Kỹ năng đặc định: xem công việc có nằm trong “ngành sản xuất sản phẩm công nghiệp” và phân mục tương ứng.
- Chuẩn bị chứng chỉ/ thi năng lực & tiếng Nhật nếu chưa miễn:
- Thi đánh giá kỹ năng Tokutei số 1 + kỳ thi tiếng Nhật thường là JLPT N4 hoặc tương đương.
- Nếu là thực tập sinh số 2 đã hoàn thành ngành tương ứng, có thể được miễn thi kỹ năng.
- Tìm công ty nhận hợp đồng lao động rõ ràng, công ty có tư cách tiếp nhận kỹ năng đặc định, có hỗ trợ người lao động (địa chỉ nhà ở, hướng dẫn sống, hỗ trợ tiếng Nhật nếu cần).
- Nộp hồ sơ xin chuyển tư cách lưu trú (在留資格変更許可申請) tại Cục quản lý xuất nhập cảnh Nhật Bản (出入国在留管理庁).
Hồ sơ cần bao gồm: hợp đồng lao động, chứng chỉ kỹ năng & thi tiếng Nhật hoặc giấy chứng nhận miễn thi, giấy chứng nhận thực tập sinh số 2 hoàn tất nếu có, thẻ ngoại kiều, bằng tốt nghiệp nếu cần, chứng minh thu nhập, bằng cấp liên quan… - Thời gian xét duyệt: thường mất khoảng 2‑3 tháng từ khi nộp hồ sơ đầy đủ.
5. Những điểm cần lưu ý & hạn chế
Dù khả năng chuyển đổi thực tế là rất cao, nhưng lao động ngành cơ khí nên lưu ý những điểm sau để tránh rủi ro hay bị từ chối:
- Khả năng miễn thi có giới hạn: miễn thi kỹ năng chỉ nếu nghiệp vụ thực tập sinh số 2 đã làm trùng hoặc tương đương với phân mục quy định của Kỹ năng đặc định. Nếu thực tập sinh làm nghề khác, vẫn phải thi năng lực.
- Yêu cầu tiếng Nhật: tiếng Nhật mức độ tối thiểu (thường N4) có thể là rào cản nếu người lao động chưa học.
- Gia hạn & visa số 2: Kỹ năng đặc định số 1 có thời hạn tối đa 5 năm, sau đó muốn làm lâu dài hơn hoặc đưa gia đình phụ thuộc có thể cần chuyển lên Kỹ năng đặc định số 2 nếu ngành nghề được phép. Hiện Kỹ năng đặc định số 2 chỉ có ở một số ngành, và việc mở rộng vẫn đang được cập nhật.
- Thay đổi chính sách: ví dụ luật mới “Hệ thống phát triển việc làm” (育成就労制度) sẽ ảnh hưởng tới quyền lợi của thực tập sinh & kỹ năng đặc định trong tương lai. Người lao động nên theo dõi cập nhật từ Cục xuất nhập cảnh (入国管理局) và các trang của cơ quan chính phủ Nhật Bản.
- Hồ sơ & tình trạng cư trú hợp pháp: nếu visa hiện tại có vấn đề (hết hạn, vi phạm, làm thêm vượt quy định…), khả năng bị từ chối cao.
6. FAQs (Câu hỏi thường gặp)
Q1. Du học sinh tốt nghiệp có làm việc ngành cơ khí có được xin visa Kỹ năng đặc định (特定技能) không?
Có thể, nếu công việc bạn làm trùng với phân mục ngành nghề trong Kỹ năng đặc định (特定技能), bạn đạt yêu cầu về kỹ năng & tiếng Nhật, có hợp đồng làm việc và công ty hỗ trợ, thì bạn có thể nộp hồ sơ chuyển tư cách lưu trú.
Q2. Nếu làm nghề phụ khác (ví dụ làm bốc xếp, lái xe, không liên quan cơ khí) thì có chuyển được không?
Khó hơn nhiều. Nếu nghề hiện tại không nằm trong phân mục của ngành sản xuất sản phẩm công nghiệp (工業製品製造業分野) hay những ngành nghề mà Kỹ năng đặc định (特定技能) chấp nhận, bạn phải tìm công việc mới phù hợp, nếu không có khả năng không được chấp nhận.
Q3. Kỹ năng đặc định số 2 có dễ xin hơn Kỹ năng đặc định số 1 không?
Không hoàn toàn: Kỹ năng đặc định số 2 yêu cầu cao hơn về kỹ năng & kinh nghiệm. Bạn cần chứng minh kỹ năng cao, thường là làm nghề lâu năm, có chứng chỉ chuyên môn, và ngành nghề phải được quy định nằm trong loại có các ngành mở rộng. Nếu đủ điều kiện chuyển thì Kỹ năng đặc định số 2 mang lại lợi ích lớn hơn.
7. Kết luận
Lao động ngành cơ khí tại Nhật hoàn toàn có thể chuyển đổi visa sang dạng kỹ năng đặc định (Tokutei Ginō) nếu đáp ứng các điều kiện về tay nghề, tiếng Nhật và công việc đúng ngành được cấp phép. Trong số 12 ngành nghề của visa đặc định loại 1, “chế tạo” và “bảo dưỡng ô tô” là hai nhóm chính liên quan trực tiếp đến cơ khí.
Nếu bạn từng là thực tập sinh kỹ năng số 2 trong ngành cơ khí, bạn có thể được miễn thi kỹ năng, chỉ cần bổ sung chứng chỉ tiếng Nhật là có thể nộp hồ sơ chuyển visa. Trong trường hợp chưa từng thực tập, bạn vẫn có thể thi để đạt đủ điều kiện.
Tóm lại, nếu có kế hoạch làm việc lâu dài tại Nhật trong ngành cơ khí, visa đặc định là con đường thực tế và bền vững. Hãy chủ động chuẩn bị hồ sơ, tìm hiểu ngành nghề phù hợp và nộp hồ sơ sớm để không bỏ lỡ cơ hội định hướng tương lai tại Nhật.
